Bardzo lubię powieści obyczajowe, chociaż ostatnio bliżej mi do innych gatunków literackich. Lecz kiedy w moje ręce trafiła najnowsza publikacja Doroty Gąsiorowskiej, nie mogłam się jej oprzeć i od razu zabrałam się za czytanie. Słyszałam co nieco o twórczości autorki, acz nie znałam osobiście. Dlatego trochę się obawiałam, czy odnajdę się w fabule ''Dworu rusałek'', tym bardziej, że jest to druga część trylogii ''Dni mocy''. Na szczęście moje wątpliwości okazały się zupełnie bezpodstawne, gdyż każdy tom opowiada o innym wyjątkowym okresie w słowiańskim kalendarzu, a co za tym idzie – z łatwością przeniosłam się w świat wykreowany przez pisarkę. A im dalej się w niego zagłębiałem, tym większy rósł mój zachwyt.
Poznajemy Olgę Wysocką, dwudziestosiedmioletnią właścicielkę niewielkiej księgarni w centrum Wilna, która w wyniku niespodziewanych splotów okoliczności traci wszystko to, co dla niej ważne: wymarzoną pracę, ukochanego mężczyznę, kruche poczucie bezpieczeństwa i marzenia o pięknej, pozbawionej trosk przyszłości. Przepełniona smutkiem i poczuciem pustki postanawia przyjąć posadę opiekunki pewnej osobliwej kobiety, mieszkającej w starym dworku na Podlasiu. Mogłoby się wydawać, że wszystko powoli zaczyna wracać na właściwe tory. Nic bardziej mylnego. Dziewczyna wpada na trop zadziwiającej legendy, stając się niejako pomostem między przeszłością a przyszłością. Co z tego wyniknie? Czy uda jej się raz na zawsze zerwać pęta klątwy? A może podzieli tragiczny los byłych mieszkanek zagadkowej posiadłości?
''Olga w napięciu czekała na
chwilę, aż znów spojrzy w oczy postaci z ryciny. A kiedy to nastąpiło, odniosła
to samo co przednio wrażenie. Na ułamek sekundy czas się zatrzymał, wyraźne
ramy rzeczywistości zatraciły kontury. Realny, pełen znajomych barw pejzaż
codzienności jakby przyblaknął, a ona byłą gdzieś pomiędzy – w miejscu
należącym do innego, znanego jej dobrze, ale teraz już zapomnianego świata.''
Dawno nie czytałam tak
doskonałej, intrygującej i szalenie klimatycznej powieści obyczajowej. W ciągu kilku chwil przeniosłam się ze zwykłej, szarej
codzienności do innego wymiaru, gdzie realizm miesza się z magicznością, prawda
przeplata się z legendą i tajemnicami, a
uczucia zostają poddane wyjątkowej próbie. Autorka serwuje
nam niezwykły obraz złożony z maleńkich fragmentów szczęścia, pasji, obietnic,
oczekiwań i nadziei, ale też smutku, trudu i tęsknoty. Tym samym podnosi na duchu, pokazując, że nic nie dzieje się bez
przyczyny. Nawet jeśli w naszym życiu aktualnie
panuje straszny bałagan, to po jakimś czasie może okazać się, że dana sytuacja
przyniosła więcej korzyści niż strat. Nastawcie się na ogromne emocje,
łzy szczęścia i rozpaczy, rozczarowania, zaskoczenia, wzloty i
upadki.
Książka nie byłaby tak dobra, gdyby nie plejada wyrazistych postaci, którzy są tak autentyczni, jakby istnieli naprawdę - tuż obok nas. Każdy ma swoje wady, swoje słabości i małostkowe pragnienia, dzięki temu zdecydowanie łatwiej się z nimi identyfikować i kibicować im w ich zmaganiach z losem. Nie ukrywam, że największą sympatią zapałałam do małomównej, nieśmiałej, zakompleksionej Olgi. To bardzo dobra dziewczyna, ma dosłownie serce na dłoni. Ale trudno jej kochać samą siebie i oswoić się z własną kobiecością. Nikt jej tego nie nauczył, ponieważ od najmłodszych lat nie było przy niej matki, zaś z tatą o pewnych sprawach nie potrafiła rozmawiać. Stąd też niska samoocena i poczucie wyobcowania. Polubiłam także Liama – pewnego uroczego muzyka z Irlandii, który swoją obecnością wprowadza wiele zamieszania do i tak zachwianej już, egzystencji główniej bohaterki. Krótko mówiąc: będzie romantycznie, rozważnie, ale i z odrobiną szaleństwa.
Jestem absolutnie oczarowana stylem pisania Doroty Gąsiorowskiej. Piękny język literacki, plastyczne opisy, wiarygodne dialogi i nieprzewidywalna akcja. Autorka niczym wprawny iluzjonista pogrywa sobie z nami, prezentując hipnotyzujący pokaz, utkany z baśniowego mroku, niezliczonych sekretów, przemilczeń oraz niedomówień. Bardzo ciekawym zabiegiem kompozycyjnym było wplecenie w narrację fragmentów dzienników należących do niejakiej Rosalie Lubackiej, z 1904 roku – dawnej mieszkanki dworu, co sprawiło, że w mgnieniu oka przedostałam się do odległej epoki, śledząc z ukrycia dramatyczne perypetie szlachcianki. Coś niesamowitego! Generalnie wszystko ze sobą idealnie współgra i trudno znaleźć coś, do czego można się przyczepić. No może jedynie wątek miłosny mógłby być odrobinę bardziej pociągnięty, ale to naprawdę drobnostka, która blednie w obliczu wszystkich zalet.
Podsumowując: To książka na wskroś nieoczywista, nieschematyczna, genialna. Taka, dla której warto zarwać noc. Niesamowicie wciąga, angażuje i odurza swoją metafizyczną atmosferą, sprawiając, że nasza wyobraźnia otwiera się na niecodzienne doznania. Przekonajcie się sami, że nie wszystko co dzieje się wokół nas, da się racjonalnie wyjaśnić, a prawda rozumiana jednowymiarowo nie zawsze jest prawdą. Nie polecam, lecz gorąco i żarliwie nakłaniam do przeczytania. Naprawdę warto.